«បងប្អូនខ្ញុំអើយ បើអ្នកណាពោលថាខ្លួនមានជំនឿ តែមិនប្រព្រឹត្តតាម នោះតើមានប្រយោជន៍អ្វី? តើជំនឿបែបនោះអាចសង្គ្រោះអ្នកនោះបានឬ? ប្រសិនបើមានបងប្អូនប្រុសស្រីណាម្នាក់នៅអាក្រាត ហើយខ្វះអាហារបរិភោគរាល់ថ្ងៃ ហើយមានម្នាក់ក្នុងចំណោមអ្នករាល់គ្នាពោលទៅអ្នកនោះថា “សូមអញ្ជើញទៅឲ្យបានសុខសាន្ត សូមឲ្យបានកក់ក្តៅ ហើយឲ្យបានឆ្អែតចុះ!1” តែមិនឲ្យអ្វីដល់អ្នកដែលត្រូវការខាងរូបកាយនោះសោះ នោះតើមានប្រយោជន៍អ្វី? រីឯជំនឿវិញក៏ដូច្នោះដែរ បើគ្មានការប្រព្រឹត្តតាមទេ នោះឈ្មោះថាស្លាប់ហើយ។ ប៉ុន្តែ អ្នកខ្លះនឹងពោលថា៖ “អ្នកឯងមានជំនឿ រីឯខ្ញុំវិញមានការប្រព្រឹត្ត” ដូច្នេះ ចូរអ្នកបង្ហាញជំនឿរបស់អ្នក ដោយឥតមានការប្រព្រឹត្តឲ្យខ្ញុំឃើញផង នោះខ្ញុំនឹងបង្ហាញជំនឿរបស់ខ្ញុំ ដោយសារការប្រព្រឹត្តរបស់ខ្ញុំដែរ។ អ្នកជឿថាមានព្រះតែមួយ នោះត្រូវហើយ សូម្បីតែពួកអារក្សក៏ជឿដូច្នេះដែរ ព្រមទាំងព្រឺខ្លាចទៀតផង។ ឱមនុស្សកម្លៅអើយ តើអ្នកចង់ឲ្យខ្ញុំបង្ហាញថា ជំនឿដែលគ្មានការប្រព្រឹត្ត នោះឥតប្រយោជន៍ឬទេ? ចុះលោកអ័ប្រាហាំ ជាបុព្វបុរសរបស់យើង តើមិនបានរាប់ជាសុចរិត ដោយសារការប្រព្រឹត្ត នៅពេលលោកបានថ្វាយអ៊ីសាកជាកូន នៅលើអាសនាទេឬ? អ្នកឃើញហើយថា ជំនឿបានរួមជាមួយអំពើដែលលោកប្រព្រឹត្ត ហើយអំពើដែលលោកប្រព្រឹត្ត ធ្វើឲ្យជំនឿបានគ្រប់លក្ខណ៍។ យ៉ាងនោះក៏សម្រេចតាមបទគម្ពីរដែលចែងថា៖ “លោក អ័ប្រាហាំ បានជឿដល់ព្រះ ហើយព្រះអង្គបានរាប់សេចក្តីនោះជាសុចរិតដល់លោក” ដូច្នេះ ព្រះក៏ហៅលោកថាជាមិត្តសម្លាញ់របស់ព្រះអង្គ។2 អ្នករាល់គ្នាឃើញហើយថា មនុស្សបានរាប់ជាសុចរិត ដោយសារការប្រព្រឹត្ត មិនមែនដោយសារតែជំនឿប៉ុណ្ណោះទេ។ នាង រ៉ាហាប ជាស្ត្រីពេស្យា ក៏ដូច្នោះដែរ តើនាងមិនបានរាប់ជាសុចរិត ដោយសារអំពើដែលនាងប្រព្រឹត្តទេឬ3? គឺនៅពេលដែលនាងទទួលពួកអ្នកនាំសារ ហើយឲ្យគេចេញទៅវិញតាមផ្លូវមួយផ្សេងទៀត។ ដ្បិតដូចជារូបកាយដែលគ្មានវិញ្ញាណ ជារូបកាយដែលស្លាប់យ៉ាងណា នោះជំនឿដែលគ្មានការប្រព្រឹត្ត ក៏ស្លាប់យ៉ាងនោះដែរ» (យ៉ាកុប ២:១៤-២៦ គកស១៦)។
មានសំណួរចាក់ដោតពីរ
លោក យ៉ាកុប បានចាប់ផ្ដើមកថាខណ្ឌថ្មីនៃសំណេររបស់គាត់ជាមួយនឹងវេយ្យាករណ៍ព្យាករណ៍ (vocative) («បងប្អូនខ្ញុំអើយ») និងសំណួរចាក់ដោតពីរ («តើមានប្រយោជន៍អ្វី…បើអ្នកណាពោលថាមានជំនឿ តែមិនប្រព្រឹត្តតាមនោះ? តើជំនឿបែបនោះអាចសង្គ្រោះអ្នកនោះបានដែរឬ?»)។ សំណួរទាំងពីរនេះ ចោទសួរបែបវោហារសាស្ត្រទុកជាការបដិសេធដ៏ខ្លាំងក្លា និងត្រូវចងចាំ។ សំណួរទាំងពីរនេះ គឺដូចទៅនឹងប្រយោគថ្លែងដែលថា «បើអ្នកណាថាខ្លួនមានសេចក្តីជំនឿ តែមិនប្រព្រឹត្តតាម នោះតើមានប្រយោជន៍អ្វី។ តើសេចក្តីជំនឿបែបនោះអាចនឹងជួយសង្គ្រោះអ្នកនោះបានដែរឬ»។
អ្នកអានគួរតែផ្ដោតយកចិត្តទុកដាក់ដោយប្រុងប្រយ័ត្ន ទៅលើការប្រើប្រាស់ពាក្យជាក់លាក់វិញ។ លោក យ៉ាកុប មិនបាននិយាយថា អ្នកដែលបានលើកឡើងខាងលើនេះ គាត់មានជំនឿ តែមិនមានការប្រព្រឹត្តនោះទេ។ ផ្ទុយទៅវិញ ជាអ្នកដែល «ពោល…ថា» ខ្លួនមានជំនឿ (ប្រកាសខ្លួនឯងដោយបញ្ឆោត) វិញទេ។ បន្ថែមពីនេះ ព្រះគម្ពីរខ្មែរក៏បានបកប្រែពាក្យ «ឯ/រីឯ» (ἡ) ដែលនៅពីមុខនាមជាភាសាក្រិក ភីសធីស (pistis) («ជំនឿ») បានយ៉ាងត្រឹមត្រូវ។ សំណួរមិនមែនសួរថា «តើសេចក្ដីជំនឿអាចនឹងជួយសង្គ្រោះអ្នកនោះបានដែរឬ» (ពខប) នោះទេ។ ផ្ទុយទៅវិញ សំណួរសួរថា «តើជំនឿបែបនោះអាចសង្គ្រោះអ្នកនោះបានដែរឬ?» (គកស)។ ជំនឿដែលកំពុងពិភាក្សានេះ មិនមែនជាជំនឿដែលនាំឲ្យបានសង្គ្រោះពិតប្រាកដនោះទេ តែវាគឺជាជំនឿក្លែងក្លាយ ដែលប្រកាសដោយខ្លួនឯង ដែលបានសរសេរឡើងនៅពាក់កណ្ដាលខទី១៤តែប៉ុណ្ណោះ។
បន្ទាប់មកលោក យ៉ាកុប នឹងផ្តល់នូវការពន្យល់អំពីសេចក្តីជំនឿដែលប្រកាសដោយខ្លួនឯង មិនមានសេចក្តីជំនឿគ្រប់គ្រាន់ និងមិនអាចសង្គ្រោះបាន ដែលបានបរិយាយនៅក្នុងខទី១៤។ នៅក្នុងភាសាក្រិក មានរបៀបមួយចំនួននៃការប្រើប្រាស់ប្រយោគលក្ខខណ្ឌបែបនេះ ហើយដោយសារការប្រើប្រាស់ពាក្យ «អ៊ីន» (ean) («ប្រសិនបើ») នៅក្នុងខទី១៥ ទើបលោក យ៉ាកុប ប្រាប់ទៅកាន់អ្នកអានរបស់គាត់ថា គាត់គឺកំពុងតែពណ៌នាអំពីស្ថានភាពមួយសម្រាប់ការគិតពិចារណាបែបឧបមា។
បើទោះបីជាទូទៅ ការប្រើប្រាស់ពាក្យ «អាដឹលហ្វស់» (adelphos) («បងប្អូន») «អានស្រូផស់» (anthrōpos) «បុរស» និងសូម្បីតែពាក្យ «អានន័រ» (anēr ដែលជាធម្មតាសំដៅលើ «ភេទប្រុស» ១:៨) ក៏ប៉ុន្តែនៅត្រង់ចំណុចនេះគាត់បានបរិយាយដោយគិតអំពីភេទទាំងពីរនេះជាក់លាក់ដែរ («បងប្អូនប្រុសស្រីណាម្នាក់» ២:១៥)។ ប្រហែលជា ដោយការគោរពចំពោះការបែងចែកភេទយ៉ាងតឹងរ៉ឹងនៃវប្បធម៌បុរាណហើយ ទើបលោក យ៉ាកុប បានពណ៌នាយ៉ាងរស់រវើកនូវតម្រូវការដែលគួរត្រូវបានបំពេញជាមួយនឹងការរាប់អានស្មើភាពគ្នាពីអ្នកអានទាំងប្រុសទាំងស្រី។
ការនេះក៏ស្រដៀងគ្នាទៅនឹងការពណ៌នាដ៏រស់រវើករបស់លោក យ៉ាកុប អំពីអាកប្បកិរិយារបស់បុរសអ្នកមាន (២:២) ត្រង់ចំណុចនេះគាត់បានបង្ហាញអត្តសញ្ញាណបងប្អូនប្រុសស្រីគ្រីស្ទបរិស័ទក្រីក្រ តាមរយៈសំលៀកបំពាក់មិនសមរម្យរបស់ពួកគាត់ និងការខ្វះខាតអាហារបរិភោគប្រចាំថ្ងៃ។ ពាក្យជាភាសាក្រិកដែលបានបកប្រែនៅក្នុង ២:១៥ «ខ្វះសម្លៀកបំពាក់» (គគខ) «ជីមណស់» (gymnos) ដែលជាធម្មតាមានន័យថា «អាក្រាត» ក៏អាចសំដៅទៅលើគ្រឿងបិទបាំងកាយតិចតួចរបស់ជនកំសត់ទុគ៌តផងដែរ (ឧទាហរណ៍ ម៉ាថាយ ២៥: ៣៦; LXX យ៉ូប ៣១:១៩; យ៉ូប ១:១៧) ។
សេចក្តីជំនឿពិតបង្កើតផលផ្លែពីខាងក្នុង ដូចទៅនឹងការបង្កើតផលផ្លែដោយព្រះវិញ្ញាណបរិសុទ្ធដែលសណ្ឋិតក្នុងដួងចិត្តនៃអស់អ្នកដែលបានទុកចិត្ដលើព្រះគ្រីស្ទសម្រាប់សេចក្ដីសង្គ្រោះ។
ការបំពេញតម្រូវការខាងឯវិញ្ញាណ
នៅក្នុងខទី១៦លោក យ៉ាកុប បន្តរៀបរាប់ពីការវិវឌ្ឍន៍នៃរឿងឧបមាតូចមួយនេះ៖ «[ឧបមាថា] . . .មានម្នាក់ក្នុងចំណោមអ្នករាល់គ្នាពោល… » ត្រង់ចំណុចនេះលោក យ៉ាកុប បានត្បាញបញ្ចូលគ្នាយ៉ាងជំនាញរវាងសមាជិកនៃសហគមន៍គ្រីស្ទបរិស័ទសម័យបុរាណដែលគាត់កំពុងតែបរិយាយ។ ពីចម្ងាយ ភាពឆ្លាស់គ្នាបែបឧបមារវាងគ្រីស្ទបរិស័ទដែលមានជីវភាពមធ្យម និងគ្រីស្ទបរិស័ទក្រីក្រនេះ ហាក់ដូចជាកក់ក្តៅ និងសមរម្យខាងសាសនាណាស់។ ការនេះរម្លឹកអំពីការស្វាគមន៍ខាងឯវិញ្ញាណរបស់ពួកបរិសុទ្ធនៅសម័យសញ្ញាចាស់ (ឧ. នាងរស់ ២:៤)។ ច្បាស់ណាស់ វាមិនខុសទេ ដែលយើងសូមឲ្យព្រះជាម្ចាស់ប្រទានពរដល់នរណាម្នាក់ទៅដោយសុខសាន្ត ឬសូមឲ្យព្រះអម្ចាស់ផ្តល់នូវសម្លៀកបំពាក់ អាហារ និងទីជម្រកដល់ពួកអ្នកដែលត្រូវការរបស់ទាំងនោះ (កំណត់ចំណាំសំណង់ប្រយោគអសកម្មបែបទេវវិទ្យា)2។
ប៉ុន្តែលោក យ៉ាកុបមានប្រសាសន៍ថា ដែលយើងសូមឲ្យព្រះជាម្ចាស់ប្រទានដល់មនុស្សណាម្នាក់ ខណៈពេលដែលយើងអាចជួយបំពេញតម្រូវការខាងសម្ភារៈបាន តែយើងបែរជាមិនធ្វើ ដោយគ្រាន់តែគ្រលាស់អណ្តាតរបស់យើងចុះឡើងៗ នោះទើបវាជារឿងខុស។ លោក យ៉ាកុប បាននិយាយអំពី «អ្វីដល់អ្នកដែលត្រូវការខាងរូបកាយ» (យ៉ាកុប ២:១៦) រម្លឹកយើងដែរថា មនុស្សគ្រប់គ្នាមានសេចក្តីត្រូវការទាំងខាងវិញ្ញាណ/ព្រលឹង និងខាងរាងកាយ។ មនុស្សជាតិមានតម្រូវការផ្នែករាងកាយជាមូលដ្ឋាន (អាហារ សំលៀកបំពាក់ ទីជម្រក) និងការស្ទង់មើលនៃសេចក្តីស្រឡាញ់ជាមូលដ្ឋានថាតើយើងផ្តល់ធនធានរបស់យើងដើម្បីជួយអស់អ្នកដែលត្រូវការឬអត់—ជាពិសេស «បងប្អូនប្រុសស្រី» (ខ១៥)។ «នោះតើមានប្រយោជន៍អ្វី?» គឺជាសំណួរបែបវោហារសាស្ត្រដែលបម្រុងនឹងឲ្យមានចម្លើយ (ខ១៦)។ សំណួរនេះបានសួរម្តងទៀតនូវពាក្យជាភាសាក្រិកច្បាស់លាស់ ដែលចាប់ផ្តើមនូវខទី១៤ និងបញ្ជាក់យ៉ាងច្បាស់ដោយគ្មានស្រពិចស្រពិលថា រឿងដ៏ក្រៀមក្រំនេះ គឺជាឧទាហរណ៍បង្ហាញពីជំនឿដែលទទេ គ្មានប្រយោជន៍ និងមិនអាចសង្គ្រោះបាន។
ជំនឿស្លាប់
លោក យ៉ាកុប បានសង្ខេបយ៉ាងច្បាស់នៅក្នុងខទី១៧ថា៖ «ឯសេចក្តីជំនឿក៏បែបដូច្នោះដែរ បើគ្មានការប្រព្រឹត្តតាមទេ នោះក៏ស្លាប់នៅតែឯង»។ វាសំខាន់ណាស់ដែលយើងត្រូវកត់សម្គាល់ថា រូបមន្តមិនមែន «ជំនឿ + ការប្រព្រឹត្ត = សេចក្ដីសង្គ្រោះ» នោះទេ។ គាត់មិនបាននិយាយថា ការប្រព្រឹត្តត្រូវបូកបន្ថែមពីលើសេចក្តីជំនឿ ដើម្បីឲ្យមនុស្សណាម្នាក់បានសង្គ្រោះនោះឡើយ។ ផ្ទុយទៅវិញ ភាសាជាក់លាក់របស់គាត់គឺថា ជំនឿ «មាន» ឬក៏ «មិនមាន» ការប្រព្រឹត្ត (ខ១៧)។ សេចក្តីជំនឿ គឺមានទាំងស្លាប់និងរស់។ ប្រសិនបើ ជំនឿរស់ នោះវានឹងមានការប្រព្រឹត្តពីខាងក្នុងដោយឯងៗហើយ ហើយវានឹងស្តែងឲ្យឃើញលើសលប់ដល់ពិភពលោកទាំងមូល។ ផ្ទុយទៅវិញ ជំនឿស្លាប់មិនមានការប្រព្រឹត្តបែបនេះទេ។ ភាពផ្ទុយគ្នារបស់លោក យ៉ាកុប បានលើកឡើងរវាងជំនឿរស់ និងជំនឿស្លាប់ មិនមែនជំនឿរស់ ដែលមានការប្រព្រឹត្ត ផ្ទុយទៅនឹងជំនឿរស់ដែលគ្មានការប្រព្រឹត្តនោះទេ។ ជំនឿគឺដូចជាគ្រាប់ពូជមួយអញ្ចឹង។ ប្រសិនបើគ្រាប់ពូជរស់ត្រូវបានដាំចុះ នោះវានឹងដុះឡើងជាមិនខាន។ តែបើយើងដាំគ្រាប់ពូជងាប់វិញ នោះវាមិនដុះឡើងទេ។
នៅក្នុងរចនាបទអធិប្បាយដ៏រស់រវើក (homiletic style) លោក យ៉ាកុប បានបង្ហាញការជំទាស់ដ៏មានសក្តានុភាពមួយនៅក្នុងខទី១៨៖ «អ្នកខ្លះនឹងពោលថា…» ការបង្ហាញម្នាក់ម្តងរវាងគូសន្ទនាដែលឧបមា និងអ្នកនិពន្ធ/អ្នកនិយាយត្រូវបានគេហៅថាជាការឌឺដង (diatribe style)។ រចនាបទឌឺដងគឺជារឿងធម្មតាទេនៅក្នុងវោហារសាស្ត្រក្រិក-រ៉ូម៉ាំងបុរាណ (ancient Greco-Roman) ហើយការប្រើប្រាស់របស់វាត្រូវបានគេរកឃើញនៅក្នុងសំណេររបស់សាវ័ក ប៉ុល ផងដែរ (ឧទាហរណ៍ រ៉ូម ៩:១៩ )។ គូសន្ទនាដែលជំទាស់និយាយថា «អ្នកឯងមានជំនឿ រីឯខ្ញុំវិញមានការប្រព្រឹត្ត»។ នៅក្នុងការជំទាស់នេះ សព្វនាម «អ្នក» និង «ខ្ញុំ» ត្រូវបានប្រើប្រាស់មិនច្បាស់លាស់—ពោលគឺ វាមានន័យស្មើនឹង «មនុស្សម្នាក់» ឬ «មនុស្សម្នាក់ណាផ្សេងទៀត»។ ម្យ៉ាងវិញទៀត អ្នកប្រឆាំងចោទជាសំណួរថាតើ «ជំនឿ» និង «ការប្រព្រឹត្ត» មិនត្រឹមតែជាអំណោយទានដែលមានសុពលភាពស្មើគ្នាដាច់ដោយឡែកពីគ្នា បែបជាពីរផ្សេងគ្នានោះទេ។ យើងអាចសង្ខេបការជំទាស់របស់គាត់ឡើងវិញបានថា «ហេតុអ្វីបានជាអ្នកទទូចចង់ឲ្យគេគ្រប់គ្នាត្រូវតែដូចគ្នា? អ្នកខ្លះមានសេចក្តីជំនឿ ហើយអ្នកខ្លះមានការប្រព្រឹត្តអញ្ចឹងឯង»។
ពាក្យវោហារលោក យ៉ាកុប ជាន់កែងគំនិតខូចរបស់គូជំទាស់របស់គាត់។ គាត់បានសរសេរថា «ដូច្នេះ ចូរអ្នកបង្ហាញជំនឿរបស់អ្នក ដោយឥតមានការប្រព្រឹត្តឲ្យខ្ញុំឃើញផង នោះខ្ញុំនឹងបង្ហាញជំនឿរបស់ខ្ញុំ ដោយសារការប្រព្រឹត្តរបស់ខ្ញុំដែរ» (យ៉ាកុប ២:១៨)។ តើជំនឿស្លាប់ ដែលគ្មានការប្រព្រឹត្ត អាចបង្ហាញយ៉ាងដូចម្ដេច? ការប្រកាសដោយបញ្ជោតខ្លួនឯងនៃការមានជំនឿ (ខទី១៤) ពិតជាមិនមានភស្តុតាងដែលអាចទទួលយកបានទេ!
ភាសាជាក់លាក់នៃឃ្លា «ចូរបង្ហាញ» (Deiknymi) ដែលបានប្រើពីរដងនៅក្នុងខទី១៨ ជាថ្មីម្តងទៀត គូសបញ្ជាក់ថា ការប្រព្រឹត្តមិនត្រូវបានបូកបន្ថែមលើសេចក្តីជំនឿនោះទេ។ ជំនឿដែលនាំឲ្យបានសង្គ្រោះពិតប្រាកដ «មាន» ការប្រព្រឹត្តតាម (echō ក្នុងខ១៧) ហើយប្រសិនបើសេចក្តីជំនឿបែបហ្នឹងមានវត្តមានមែន នោះវានឹង «បង្ហាញ» ឲ្យអ្នកដទៃមើលឃើញជាមិនខាន។ សេចក្តីជំនឿដែលនាំឲ្យបានសង្គ្រោះពិតប្រាកដ អាចបង្ហាញឲ្យឃើញតាមរយៈអាកប្បកិរិយាខាងក្រៅ។ សេចក្តីជំនឿរម្លឹកអំពីការព្រមានរបស់ព្រះយេស៊ូវទាស់ប្រឆាំងនឹងហោរាក្លែងក្លាយគឺថា៖
«ចូរប្រយ័ត្ននឹងពួកហោរាក្លែងក្លាយ ដែលពាក់រោមចៀមមករកអ្នករាល់គ្នា តែខាងក្នុងរបស់គេជាឆ្កែចចកដ៏ស្រេកឃ្លាន។ អ្នករាល់គ្នានឹងស្គាល់គេបានដោយសារផលផ្លែរបស់គេ។ តើគេប្រមូលផលផ្លែទំពាំងបាយជូរពីគុម្ពបន្លា ឬផ្លែល្វាពីដើមដំបងយក្សឬ? ដូច្នេះ អស់ទាំងដើមឈើល្អ តែងផ្តល់ផ្លែល្អ រីឯដើមឈើអាក្រក់ ក៏តែងផ្តល់ផ្លែអាក្រក់ដែរ។ ដើមឈើល្អមិនអាចផ្តល់ផ្លែអាក្រក់បានទេ ហើយដើមឈើអាក្រក់ ក៏មិនអាចផ្តល់ផ្លែល្អបានដែរ អស់ទាំងដើមឈើណាដែលមិនផ្តល់ផ្លែល្អ ត្រូវកាប់ចោល ហើយបោះទៅក្នុងភ្លើង។ ដូច្នេះ អ្នករាល់គ្នានឹងស្គាល់គេបានដោយសារផលផ្លែរបស់គេ» (ម៉ាថាយ ៧:១៥-២០)។
បើទោះបីជាអ្នកប្រាជ្ញព្រះគម្ពីរមួយចំនួនបានប៉ុនប៉ងធ្វើឲ្យសំណេររបស់លោក យ៉ាកុប និងសាវ័ក ប៉ុល ប្រឆាំងទាស់គ្នាក៏ដោយ ក៏នៅក្នុងកណ្ឌគម្ពីរកាឡាទី នោះសាវ័ក ប៉ុល ក៏បានបង្ហាញនូវរូបមន្តស្រដៀងគ្នាអំពីសេចក្តីជំនឿពិតប្រាកដនេះដែរ។ សេចក្តីជំនឿដែលនាំឲ្យបានសង្គ្រោះត្រូវតែបង្កើត «ផលផ្លែនៃព្រះវិញ្ញាណ» ដោយជៀសមិនរួច (កាឡាទី ៥:២២-២៣)។ បានសេចក្តីថា សេចក្តីជំនឿពិតប្រាកដបង្កើតផលផ្លែពីខាងក្នុង ដូចជាផលផ្លែដែលបានបង្កើតដោយព្រះវិញ្ញាណបរិសុទ្ធ ដែលរស់នៅក្នុងចិត្តរបស់អស់អ្នកដែលបានទុកចិត្តលើព្រះគ្រីស្ទសម្រាប់សេចក្តីសង្គ្រោះអញ្ចឹងដែរ។ ដូចនៅក្នុងកណ្ឌគម្ពីរកាឡាទីដែរ សាវ័ក ប៉ុល មានប្រសាសន៍ថា «ពីព្រោះក្នុងព្រះគ្រីស្ទយេស៊ូវ ដែលកាត់ស្បែកឬមិនកាត់ នោះមិនជាប្រយោជន៍អ្វីទេ មានប្រយោជន៍តែសេចក្តីជំនឿ ដែលប្រព្រឹត្តដោយសេចក្តីស្រឡាញ់ប៉ុណ្ណោះ» (កាឡាទី ៥:៦)។ ឃ្លា «សេចក្តីជំនឿ ដែលប្រព្រឹត្តដោយសេចក្តីស្រឡាញ់ប៉ុណ្ណោះ» ទំនងជាដូចគ្នាទៅនឹងសំបុត្ររបស់សាវ័ក ប៉ុល ហើយនិងគំនិតនៃ «សេចក្តីជំនឿ ដែលមានប្រព្រឹត្តតាម» ដែរ (យ៉ាកុប ២:១៤)។
មានព្រះតែមួយ
នៅក្នុងកណ្ឌគម្ពីរ យ៉ាកុប ២:១៩ គាត់បានបន្តឆ្លើយតបទៅនឹងគូជំទាស់ដែលបញ្ឆោតខ្លួនឯងរបស់គាត់។ លោក យ៉ាកុប បានសរសេរថា «អ្នកជឿថាមានព្រះតែមួយ»។ ឃ្លាថាមាន «ព្រះយេហូវ៉ាតែ១អង្គ» គឺជាសម្រង់សម្ដីដ៏ល្បីល្បាញដែលដកចេញពីកណ្ឌគម្ពីរ ចោទិយកថា ៦:៤ ដែលទំនងជាត្រូវបានយល់ថាជាការបញ្ជាក់អះអាងអំពីឯកទេពនិយម (monotheism)។ ការពិតគឺថាលោក យ៉ាកុប បានជ្រើសរើសប្រយោគថ្លែងពីសេចក្តីជំនឿរបស់ជនជាតិយូដាដ៏ល្បីល្បាញនេះ គឺជាភស្តុតាងបន្ថែមទៀតថាពួកជំនុំគ្រីស្ទបរិស័ទដែលលោក យ៉ាកុប សរសេរទៅកាន់ត្រូវបានបង្កើតឡើងភាគច្រើននៃជនជាតិយូដា (យ៉ាកុប ១:១)។
ទាក់ទងទៅនឹងការបញ្ជាក់អះអាងនៃសម្រង់សម្ដីដ៏ល្បីល្បាញរបស់គូសន្ទនា នោះលោក យ៉ាកុប បានឆ្លើយតបថា «នោះត្រូវហើយ»។ ប្រយោគថ្លែងខ្លីនេះអាចត្រូវបានគេយល់ថាជារឿងវិជ្ជមាន (គឺថា «បាទ អ្នកនិយាយត្រូវហើយដែលនិយាយដូច្នឹង»។) ឬដូចជាឃ្លាលាន់មាត់ («អូ គួរឲ្យចាប់អារម្មណ៍!»)។ ដោយផ្តល់ឲ្យការឯកភាពយ៉ាងច្បាស់លាស់ជាមួយនឹងទេវវិទ្យានៃសម្រង់សម្ដីនេះ វាគឺកាន់តែទំនងដែលថាពាក្យសម្ដីរបស់គាត់គួរត្រូវបានគិតជាវិជ្ជមាន មុនគំនិតរបស់គាត់ប្រែទៅជាមុខស្រួចនៅផ្នែកចុងក្រោយនៃខគម្ពីរវិញ។
បន្ទាប់ពីគាត់បានបង្ហាញទស្សនៈផ្ទុយជាមួយគូប្រជែងរបស់ខ្លួនដោយប្រើប្រាស់សម្រង់សម្ដីនោះ រួចមកលោក យ៉ាកុប បានបន្ថែមថា «សូម្បីតែពួកអារក្សក៏ជឿដូច្នេះដែរ ព្រមទាំងព្រឺខ្លាចទៀតផង» ទោះបីជាលោក យ៉ាកុប យល់ស្របលើសម្រង់សម្ដីនោះក៏ដោយ ក៏គាត់បានវាយប្រហារលើការបញ្ជាក់ដោយបញ្ញាអំពីឯកទេពនិយមផងដែរ។ យើងអាចបកស្រាយថា («បាទ អ្នកគឺពិតជាត្រឹមត្រូវក្នុងការបញ្ជាក់អំពីឯកទេពនិយម—ប៉ុន្តែតើអ្នកដឹងទេថា សូម្បីតែពួកអារក្សក៏ទទួលស្គាល់ថាមានព្រះតែមួយដែរ? ហើយពួកគេបង្ហាញពីការឆ្លើយតបដ៏សមហេតុផលចំពោះចម្លើយសារភាពរបស់ពួកគាត់ជាអ្នកធ្វើ។ យ៉ាងហោចណាស់ពួកគេញាប់ញ័រដោយកោតខ្លាចការជំនុំជម្រះរបស់ពួកគេដែលនឹងមកដល់!»
តើជំនឿដែលសង្គ្រោះជាអ្វី?
វាសំខាន់ណាស់ក្នុងការយកចិត្តទុកដាក់លើពាក្យជាក់លាក់ដែលលោក យ៉ាកុប បានសរសេរ។ លោក យ៉ាកុប និយាយថាពួកអារក្ស «ជឿ» (pisteuō ក្នុងខ១៩)។ ច្បាស់ណាស់ ជំនឿបែបនេះមិនមែនជាជំនឿដែលសង្គ្រោះនោះទេ។ វាគឺជាជំនឿដែលមិនគ្រប់គ្រាន់ ដែលមិនអាចសង្គ្រោះ គ្មានប្រយោជន៍ និងជំនឿដែលស្លាប់។ អារក្សមិនត្រូវការបន្ថែមការប្រព្រឹត្តដល់សេចក្ដីជំនឿរបស់ខ្លួន ដើម្បីបានសង្គ្រោះនោះទេ។ ពួកវាត្រូវការប្រភេទនៃសេចក្ដីជំនឿផ្សេងគ្នាស្រលះ—សេចក្ដីជំនឿរស់ ដែលបានសង្គ្រោះនឹង «មានការប្រព្រឹត្ត» ស្រាប់តែម្តង។
លោក យ៉ាកុប បានបន្តជាមួយការឌឺដងរបស់គាត់នូវការវាយប្រហារចំៗ ដោយបានសរសេរអំពីអ្វីដែលដៃគូសន្ទនាថា «ឱមនុស្សកម្លៅអើយ តើអ្នកចង់ឲ្យខ្ញុំបង្ហាញថា ជំនឿដែលគ្មានការប្រព្រឹត្ត នោះឥតប្រយោជន៍ឬទេ?» (ខ២០)។ ក្នុងការសួរសំណួរបែបនេះ លោក យ៉ាកុប បានតាំងខ្លួនគាត់ឡើងដើម្បីបង្ហាញប្រយោគវែងឆ្ងាយជាងបន្ថែមទៀតតាមរយៈការលើកឡើងបទគម្ពីរក្នុងខគម្ពីរខាងក្រោម (ខ២១-២៥)។ វាគឺមិនអីទេដែលលោក យ៉ាកុប និយាយទៅកាន់គូសន្ទនាដែលស្រមើស្រមៃថាជា «ឱមនុស្សកម្លៅអើយ» ហើយគាត់ហៅពួកជំនុំថាជា «បងប្អូនខ្ញុំអើយ» ទោះបីគាត់មានពាក្យខ្លាំងៗទៅកាន់ពួកគេក៏ដោយ។
លោក យ៉ាកុប បានផ្តល់នូវឧទាហរណ៍ពីរនៅក្នុងបទគម្ពីរគឺលោក អ័ប្រាហាំ និងនាង រ៉ាហាប ដើម្បីបង្ហាញថាជំនឿដែលគ្មានការប្រព្រឹត្ត គឺគ្មានប្រយោជន៍ និងមិនអាចសង្គ្រោះបាន។ លោក អ័ប្រាហាំ ដែលជាបិតានៃសេចក្តីជំនឿរបស់ជនជាតិយូដា គាត់គឺជាគំរូយើងដែលអាចយល់បាន ប៉ុន្តែហេតុអ្វីបានជាលោក យ៉ាកុប លើកឡើងអំពីនាង រ៉ាហាប ជាស្រីពេស្យាដែរ? ប្រហែលជាលោក យ៉ាកុប មានចេតនាជ្រើសរើសទាំងប្រុស និងស្រីជាឧទាហរណ៍ ហើយទោះបីជានាង រ៉ាហាប ជាស្រីពេស្យាក៏ដោយ ក៏នាងលេចមុខជាវីរនារីដែលបានប្រែចិត្តនៅក្នុងសាច់រឿងនៃព្រះគម្ពីរដែរ (យ៉ូស្វេ ២:១– ២, ហេព្រើរ ១១:៣១)។ លើសពីនេះទៀត នាង រ៉ាហាប ត្រូវបានគេគោរពថាជាយាយម្នាក់របស់ស្ដេច ដាវីឌ (ម៉ាថាយ ១:៥) និងជាឧទាហរណ៍ដ៏លេចធ្លោនៃអ្នកជឿម្នាក់ដែលមិនបានកើតក្នុងជំនឿរបស់សាសន៍យូដាដែរ។
អ្នកនិពន្ធបានរាប់លោក អ័ប្រាហាំ ថា «ជាបុព្វបុរសរបស់យើង»—ទាំងសម្រាប់គ្រីស្ទបរិស័ទទាំងអស់ (រ៉ូម ៤:១៦)—ប៉ុន្តែប្រសិនបើលោក យ៉ាកុប កំពុងតែសរសេរទៅកាន់គ្រីស្ទបរិស័ទជាសាសន៍យូដាវិញ នោះវាគឺជាការពិតហើយចំពោះពួកគេទាំងខាងឯវិញ្ញាណ និងខាងរូបកាយ (យ៉ាកុប ១:១ និង២:១៩)។
លោក យ៉ាកុប សួរសំណួរបែបវោហារសាស្ត្រដែលបម្រុងនឹងឲ្យមានចម្លើយក្នុង ២:២១ «ចុះលោក អ័ប្រាហាំ ជាបុព្វបុរសរបស់យើង តើមិនបានរាប់ជាសុចរិត ដោយសារការប្រព្រឹត្ត នៅពេលលោកបានថ្វាយអ៊ីសាកជាកូន នៅលើអាសនាទេឬ?»។ លោក យ៉ាកុប បានបង្ហាញថាចម្លើយចំពោះសំណួរនេះគឺ «បាទ/ចាស» ដោយប្រើវេយ្យាករណ៍ភាសាក្រិកក្នុងរបៀបដែលគាត់រៀបរាងប្រយោគ (សំណួរបែបវោហារសាស្ត្រដែលបម្រុងនឹងឲ្យមានចម្លើយដោយប្រើពាក្យ «អ៊ុក» ouk ដែលជាវេយ្យាករណ៍អំពើបដិសេធ “negative particle”) ក៏ដូចជាភ្ជាប់ទៅនឹងខគម្ពីរខាងក្រោមទៀតផងដែរ។
បានរាប់ជាសុចរិតដោយការប្រព្រឹត្តឬ?
ភាសា «រាប់ជាសុចរិតដោយការប្រព្រឹត្ត» ទំនងជាធ្វើឲ្យឆ្ងល់ដល់អ្នកអានសម័យថ្មី នៅពេលដែលវាហាក់ដូចជានិយាយផ្ទុយពីភាសាច្បាស់លាស់របស់សាវ័ក ប៉ុល នៅក្នុងកណ្ឌគម្ពីររ៉ូម ៤:២ («ប្រសិនបើលោក អ័ប្រាហាំត្រូវបានរាប់ជាសុចរិតដោយសារការប្រព្រឹត្ត នោះលោកនឹងយកការនោះមកអួតហើយ ប៉ុន្តែមិនមែននៅចំពោះព្រះជាម្ចាស់ទេ»)។ ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ចូរកត់សម្គាល់ពីរបៀបដែលលោក យ៉ាកុប បរិយាយបន្តនៅក្នុង ២:២២-២៣ ដើម្បីពន្យល់ពីអ្វីដែលគាត់ចង់មានន័យ «ការរាប់ជាសុចរិតដោយការប្រព្រឹត្ត»។
លោក យ៉ាកុប បានបង្ហាញយ៉ាងច្បាស់លាស់ថា «អ្នកឃើញហើយថា ជំនឿបានរួមជាមួយអំពើដែលលោកប្រព្រឹត្ត ហើយអំពើដែលលោកប្រព្រឹត្ត ធ្វើឲ្យជំនឿបានគ្រប់លក្ខណ៍។ យ៉ាងនោះក៏សម្រេចតាមបទគម្ពីរដែលចែងថា៖ លោកអ័ប្រាហាំបានជឿដល់ព្រះ ហើយព្រះអង្គបានរាប់សេចក្តីនោះជាសុចរិតដល់លោក ដូច្នេះ ព្រះក៏ហៅលោកថាជាមិត្តសម្លាញ់របស់ព្រះអង្គ» (២២-២៣)។ ការអនុវត្តជាមុននៃសេចក្តីជំនឿដែលបានសង្គ្រោះរបស់លោក អ័ប្រាហាំ ធ្វើឲ្យគាត់បានរាប់ជាសុចរិតនៅចំពោះព្រះ។ សេចក្តីជំនឿរបស់គាត់ត្រូវបានចាត់ទុកថាជា «សេចក្តីសុចរិត» ហើយគាត់មានទំនាក់ទំនងជាមួយព្រះជាម្ចាស់ដោយបានក្លាយជា «មិត្តសម្លាញ់» របស់ទ្រង់ (២៣)3។ ប៉ុន្តែ ខណៈពេលដែលកំពុងរស់នៅ និងការមានសេចក្ដីសង្គ្រោះ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយក៏ជំនឿបែបនេះ យើងមិនអាចមើលឃើញបានដែរ លុះត្រាតែវាបង្ហាញឲ្យយើងឃើញតាមរយៈការប្រព្រឹត្ត ដែលវាមានផ្ទាល់តែម្ដង។
លោក យ៉ាកុប បានផ្តល់នូវវិធីផ្សេងៗគ្នាជាច្រើនក្នុងការពណ៌នាអំពីវិធីនៃការប្រព្រឹត្តដែលមើលឃើញទាំងនេះបានកើតចេញពីសេចក្តីជំនឿដែលមើលមិនឃើញនេះ ដើម្បីបង្ហាញ/ចង្អុលបង្ហាញ/បង្ហាញភស្តុតាង/បញ្ជាក់/បង្ហាញអំពីភាពត្រឹមត្រូវរបស់លោក អ័ប្រាហាំ។ សេចក្តីជំនឿរបស់គាត់គឺមាន «សកម្មជាមួយនឹងកិច្ចការរបស់គាត់ ឬថាសេចក្តីជំនឿត្រូវបានសហការជាមួយនឹងការប្រព្រឹត្តរបស់គាត់» (ខ២២) បន្ទាប់មកទៀត លោក យ៉ាកុប បានពណ៌នាអំពីសេចក្តីជំនឿថាត្រូវបាន «បានគ្រប់លក្ខណ៍» ដោយការប្រព្រឹត្តរបស់លោក អ័ប្រាហាំ (ខ២៣ )។ នៅទីបំផុតលោក យ៉ាកុប បានពណ៌នាការថ្វាយកូនប្រុសរបស់លោក អ័ប្រាហាំ នៅលើអាសនាជាការសម្រេចតាមបទគម្ពីរ (ខ២៣)។ ការសហការ ការបញ្ចប់ ការបំពេញសម្រេច។ នេះមិនមែនជាភាសានៃការបន្ថែមខាងក្រៅទេ។ វាជាភាសាដើមដ៏រស់រវើកដែលមានបំណងបង្ហាញការពិតនៃការស្តាប់បង្គាប់ដែលមើលឃើញរបស់លោក អ័ប្រាហាំ ដែលបានកើតចេញពីសេចក្ដីជំនឿដែលអាចសង្គ្រោះ ដែលមើលមិនឃើញរបស់គាត់ ហើយបានបង្ហាញថាយើងអាចមើលឃើញសេចក្ដីជំនឿនោះបាន។ ដូច្នេះ គាត់ត្រូវបាន «រាប់ជាសុចរិត»—បង្ហាញថា មនុស្សសុចរិតនឹងរស់ដោយបង្ហាញជំនឿតាមរយៈការស្តាប់បង្គាប់ ដែលមិនអាចរំលងបាន (ខ២៤)។
លោក យ៉ាកុប បានផ្តល់នូវឧទាហរណ៍ទីពីរនៃសេចក្តីជំនឿពិតប្រាកដតាមបែបព្រះគម្ពីរ ដែលបង្ហាញពីការប្រព្រឹត្តដោយខ្លួនវាផ្ទាល់គឺថានាង រ៉ាហាប ដែលជាស្រីពេស្យា4។ អ្នកអានរបស់លោក យ៉ាកុប ទំនងជាជនជាតិយូដា (សូមមើលការពន្យល់នៅជំពូក ២:២១-២៤) ហើយធ្លាប់ស្គាល់ថាជាវីរនារីក្នុងព្រះគម្ពីរសញ្ញាចាស់ ដែលមកពីទីក្រុងយេរីខូរ (យ៉ូស្វេ ២:១-២៤; ៦:១៦-២៥)។ លោក យ៉ាកុប បានលើកឡើងអំពីឧទាហរណ៍ពីនាង រ៉ាហាប ដើម្បីបន្តណែនាំអ្នកឆ្លើយឆ្លងដ៏ «កម្លៅ» របស់គាត់ថា «ជំនឿដែលគ្មានការប្រព្រឹត្ត នោះឥតប្រយោជន៍ឬទេ» (២:១៥)។ ម្យ៉ាងទៀតនាង រ៉ាហាប មិនគ្រាន់តែមានជំនឿបន្ទាប់បន្សំទេ (ពោលគឺបញ្ជាក់អះអាងពីព្រះនៃជនជាតិអ៊ីស្រាអែលថាជាចៅក្រមដ៏ពិត សុចរិត និងមានអំណាចគ្រប់គ្រងគ្រប់ជាតិសាសន៍ទាំងអស់ យ៉ូស្វេ ២:៩-១១) តែនាងក៏បានប្រព្រឹត្តតាមជំនឿនោះដែរ (យ៉ូស្វេ ២:១៥-២១) ។ នាងបានលាក់អ្នកនាំសារនៃព្រះដ៏ពិតនៅពេលពួកគេស្ថិតក្នុងគ្រោះថ្នាក់ (យ៉ូស្វេ ២:៤-៨)។ ប្រសិនបើនាង រ៉ាហាប បានបរាជ័យក្នុងការធ្វើសកម្មភាពដោយបង្ហាញការប្រព្រឹត្តរបស់នាង នោះជំនឿរបស់នាងនឹងត្រូវបានហៅថាគ្មានប្រយោជន៍ និងស្លាប់ហើយ។
បានដុះឡើងយ៉ាងល្អ
លោក យ៉ាកុប បានបង្ហាញពីការបញ្ចប់នៃផ្នែកសំបុត្រនេះ ដោយផ្តល់នូវឧទាហរណ៍អំពីជីវិតប្រចាំថ្ងៃដែលរៀបរាប់ឡើងវិញ អំពីចំណុចដ៏សំខាន់របស់គាត់ទាក់ទងទៅនឹងភាពគ្មានប្រយោជន៍នៃជំនឿដែលគ្មានការប្រព្រឹត្ត (ខ១៤)។ គាត់សរសេរថា «ដ្បិតដូចជារូបកាយដែលគ្មានវិញ្ញាណ ជារូបកាយដែលស្លាប់យ៉ាងណា នោះជំនឿដែលគ្មានការប្រព្រឹត្ត ក៏ស្លាប់យ៉ាងនោះដែរ» (ខ២៦)។ លោក យ៉ាកុប បានទទួលស្គាល់ថាមាន «សេចក្តីជំនឿ» មួយប្រភេទដែលមិនបង្កើតឲ្យមានការប្រព្រឹត្ត ប៉ុន្តែវាគឺជាជំនឿដែល «ស្លាប់» មិនមែនជាសេចក្តីជំនឿដែលរស់ ពិតប្រាកដ ឬដែលនាំឲ្យបានសង្គ្រោះនោះទេ។ ដូចគ្នានេះដែរ នៅក្នុងរឿងប្រៀបប្រដូចអំពីអ្នកសាបព្រោះគ្រាប់ពូជ ព្រះយេស៊ូវបានមានបន្ទូលអំពីជំនឿបណ្ដោះអាសន្ន ជំនឿក្លែងក្លាយ និងជំនឿដែលមិនអាចសង្គ្រោះបាន ដែលពេលវេលានឹងបង្ហាញឲ្យឃើញ។ ក្នុងការរៀបរាប់អំពីគ្រាប់ពូជដែលបានសាបព្រោះលើដីថ្ម ព្រះយេស៊ូវបញ្ជាក់ថា វាតំណាងឲ្យ «ឯពួកអ្នកដែលទទួលពូជក្នុងកន្លែងថ្មក៏ដូចគ្នាដែរ កាលណាគេឮព្រះបន្ទូល នោះគេទទួលភ្លាមដោយអំណរ តែគ្មានចាក់ឫសនៅក្នុងខ្លួនសោះ ហើយក៏នៅជាប់តែបន្តិចទេ បើកាលណាកើតមានសេចក្ដីទុក្ខលំបាក ឬសេចក្ដីបៀតបៀន ដោយព្រោះព្រះបន្ទូល នោះគេរវាតចិត្តចេញភ្លាម» (ម៉ាកុស ៤:១៦-១៧)។
និពន្ធដោយ៖ Robert L. Plummer
បកប្រែដោយ៖ លោក ថៃ វណ្ណៈ
ជំនួយការបកប្រែ៖ លោក ង៉ែត វិទូ និងលោក ឈាង បូរ៉ា
កែសម្រួលដោយ៖ លោក ខែម បូឡុង, លោក ស៊ូ ទិត្យ, លោក ទេព រ៉ូ, លោក ឯក សត្យា, លោក ហុង សម្ភស, លោក សឹម រក្សា,លោក ឡង់ គីមឡុង និងលោកស្រី ឡូញ ស្រីរដ្ឋ
ដកស្រង់ខ្លះៗ និងកែសម្រួលចេញពី crossway.org ដោយមានការអនុញ្ញាត។
- ឯកសារយោង៖
«កម្មវាចកកិរិយាសព្ទទេពកំណត់» (“Divine passive”) សំដៅទៅលើព្រះជាម្ចាស់ថាជាប្រធានប្រយោគ (នៅក្នុងខគម្ពីរនេះ៖ «ឲ្យបានកក់ក្តៅ ហើយឲ្យបានឆ្អែត [ដោយព្រះជាម្ចាស់] ចុះ»)។
↩︎ - ទោះបីមិនមានខគម្ពីរជាក់លាក់ណានៅក្នុងព្រះគម្ពីរសញ្ញាចាស់បានហៅលោក អ័ប្រាហាំ ថាជា «មិត្តសម្លាញ់» របស់ព្រះជាម្ចាស់ក៏ដោយ ក៏ងារនេះបានក្ដោបអត្ថន័យយ៉ាងត្រឹមត្រូវ អំពីព្រះគុណ និងទំនាក់ទំនងដ៏ស្និទ្ធស្នាលរបស់លោក អ័ប្រាហាំ និងព្រះជាម្ចាស់ដែរ—ហើយក៏មានវប្បធម៌យ៉ាងយូរអង្វែងបន្ទាប់ពីព្រះគម្ពីរសញ្ញាចាស់ ដែលបានសម្គាល់ទៅលើលោក អ័ប្រាហាំ ក្នុងរបៀបនេះ។
↩︎ - ទាក់ទងទៅនឹងងាររបស់នាង រ៉ាហាប ដែលគេនៅបន្តហៅគាត់ថា «ជាស្រីពេស្យា» លោក A. T. Robertson បានផ្ដល់ជាយោបល់ថា «នាងបានបោះបង់ជីវិតដ៏កាចសាហាវនោះចោលក៏ដោយ ក៏ប៉ុន្តែនាងនៅតែមានងារនេះជារៀងរហូត» (ដកស្រង់ចេញពីសៀវភៅ “Word Pictures in the New Testament”, [Nashville, Broadman, ឆ្នាំ១៩៩០])។
↩︎
មតិយោបល់
Loading…