លោកគ្រូដែលឆ្លើយសំណួររបស់យើងនៅថ្ងៃនេះគឺជាលោកគ្រូម្នាក់ដែលមានជំនាញខាងឯប្រធានទេវវិទ្យាព្រះគម្ពីរ ដែលពិនិត្យមើលដំណើររឿងព្រះគម្ពីរចាប់ពីកណ្ឌគម្ពីរលោកុប្បត្ដិរហូតដល់វិវរណៈ។
«ជម្រាបសួរលោកគ្រូ! ខ្ញុំសូមអរគុណលោកគ្រូដែលបានញែកពេល ដើម្បីជួយឆ្លើយសំណួររបស់យើង ជាពិសេសទាក់ទងទៅនឹងប្រធានបទធំៗនៅក្នុងព្រះគម្ពីរ ចាប់ពីកណ្ឌគម្ពីរលោកុប្បត្ដិរហូតដល់វិវរណៈ។ ថ្ងៃនេះ យើងនឹងមើលប្រធានបទធំលើព្រះគម្ពីរទាំងមូល។ សូមលោកគ្រូជួយសង្ខេបព្រះគម្ពីរទាំងមូលសម្រាប់យើង»។
បញ្ជីកណ្ឌគម្ពីរ និងដំណាក់កាល
ដើម្បីនិយាយអំពីដំណើររឿងសង្ខេបនៃព្រះគម្ពីរ គឺយើងត្រូវមើលលើចំណុចខុសៗគ្នាពីរយ៉ាង។
ការរៀបរៀងកណ្ឌគម្ពីរ
មួយវិញសោត គឺយើងមានព្រះគម្ពីរដែលយើងហៅថាព្រះគម្ពីរសញ្ញាចាស់ និងព្រះគម្ពីរសញ្ញាថ្មី និងការរៀបរៀងកណ្ឌនីមួយៗឲ្យកាន់តែច្បាស់។ ពេលខ្លះ កណ្ឌនីមួយៗទាំងនោះមានលក្ខណៈខុសៗគ្នាពីភាសាខ្មែរ ក្នុងការសិក្សាព្រះគម្ពីរសញ្ញាចាស់ជាភាសាហេព្រើរ។
ឧទាហរណ៍៖ យើងលើកឡើងអំពីហោរាធំ និងហោរាតូច ប៉ុន្តែនោះមិនមែនជាការរៀបរៀងកណ្ឌនីមួយៗនោះទេក្នុងភាសាដើម។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយក៏យើងនៅអាចញែកកណ្ឌគម្ពីរទៅជាបញ្ចកណ្ឌ (កណ្ឌ៥ដំបូង) កណ្ឌប្រវត្តិសាស្ត្រ កណ្ឌប្រាជ្ញា (កណ្ឌគម្ពីរសុភាសិត និងសាស្ដា។ល។) និងកណ្ឌហោរា (ហោរាធំ និងហោរាតូច ទោះបើនេះមិនមែនជាការរៀបរៀងតាមស្តង់ដារក៏ដោយ)។
ហើយនៅក្នុងព្រះគម្ពីរសញ្ញាចាស់ យើងអាចគិតអំពីកណ្ឌដំណឹងល្អ កណ្ឌកិច្ចការ កណ្ឌសំបុត្រទាំងអស់ និងកណ្ឌនៃគ្រាចុងក្រោយ។ ហើយយើងក៏ថែមទាំងអាចរៀបរៀងកណ្ឌគម្ពីរសំបុត្រទៅជាសំបុត្រទៅកាន់ក្រុមជំនុំ និងសំបុត្រទៅកាន់បុគ្គលនីមួយៗបានដែរដូចជា កណ្ឌគម្ពីរ ១ធីម៉ូថេ កណ្ឌគម្ពីរ ២ធីម៉ូថេ កណ្ឌគម្ពីរ ទីតុស និងកណ្ឌគម្ពីរ ភីលេម៉ូន ជាដើម។ ទាំងនេះគឺជាការរៀបរៀងដែលអាចជាជំនួយដល់យើងបាន។
តាមរយៈការធ្វើបែបនេះ អ្វីដែលយើងមិនអាចបង្ហាញបានគឺអំពីដំណាក់កាលនៃដំណើររឿងដែលបានសរសេរចុះដែរ។ ហើយនេះគឺជាអ្វីដែលយើងចង់ផ្ដោតលើក្នុងឯកសារនេះ។ សំណួរសួរថា តើអ្វីទៅជាដំណើររឿងព្រះគម្ពីរដែលភ្ជាប់កណ្ឌទាំងនោះជាមួយនឹងទម្រង់នៃអក្សរសាស្ត្រ និងអក្សរសិល្ប ការរៀបរៀងឡើងខុសៗគ្នា និងភាសាខុសៗគ្នាឲ្យមានភាពស៊ីគ្នា។ល។?
ការតាមដានដំណើររឿង
ចំណុចបន្ទាប់ដែលយើងត្រូវសង្កេតមើលគឺថា យើងអាចរៀបរាប់ដំណើររឿងនោះក្នុងរបៀបត្រួសៗ ឬក៏យើងអាចលើកឡើងដោយចំណាយពេលរាប់ម៉ោង។ ក្នុងការរៀបរាប់ត្រួសៗ យើងអាចសង្ខេបដូចតទៅ៖ ការបង្កើត ការធ្លាក់ក្នុងអំពើបាប ការប្រោសលោះ និងការសម្រេចទាំងស្រុង។ ការធ្វើបែបនេះនាំឲ្យយើងឃើញអំពីដំណើរដើមចម និងទីបញ្ចប់ ហើយក្នុងចន្លោះចំណុចទាំងពីរនេះ គឺយើងមានការធ្លាក់ក្នុងអំពើបាប—បញ្ហាដែលបានលើកឡើង—ហើយបន្ទាប់មកគឺការប្រោសលោះ—ដែលនេះជាដំណោះស្រាយដែលព្រះជាម្ចាស់បានប្រទានដល់យើង។ សរុបសេចក្ដីទៅ នេះគឺជារបៀបសង្ខេបដំណើររឿងព្រះគម្ពីរត្រួសៗ។ ហើយបន្ទាប់មក យើងក៏អាចបន្ថែមព័ត៌មានបន្តិចទៀត ដើម្បីសង្ខេបក្នុងពេលពីរទៅបីនាទី។ ឬក៏ថា របៀបមួយទៀតដែលយើងអាចធ្វើបានគឺ ចំណាយពេលជាច្រើនក្នុងការលើកឡើងអំពីព័ត៌មានលម្អិត ដើម្បីពិភាក្សាគ្នា ដោយលើកឡើងជាតារាង និងរបៀបដែលកណ្ឌគម្ពីរទាំងអស់មានភាពស៊ីគ្នា ដើម្បីជាលទ្ធផលអាចនាំឲ្យលោកអ្នកឃើញបានយ៉ាងច្បាស់លាស់អំពីការដែលវាមានភាពស៊ីគ្នានៅក្នុងដំណើររឿង។
លើសពីនោះទៅទៀត មានកណ្ឌគម្ពីរមួយចំនួនគឺជាកណ្ឌដែលសញ្ជឹងគិតអំពីព្រឹត្តិការណ៍ណាមួយ ពេលវេលាណាមួយ សម័យកាលសោយរាជ្យរបស់ស្ដេចណាមួយ ឬក៏អំពីអំឡុងពេលណាមួយ។ ឧទាហរណ៍៖ យើងអាចគិតអំពីកណ្ឌគម្ពីរនាងអេសធើរ។ កណ្ឌនេះរៀបរាប់អំពីម្ចាស់ក្សត្រីម្នាក់ និងអំពីអភិរាជម្នាក់ នឹងតែងអំពីផ្នែកខ្លះៗនៃព្រះជន្មរបស់អង្គទាំងពីរនោះ។ ខណៈពេលដែលយើងមានកណ្ឌគម្ពីរដូចជា ១សាំយ៉ូអែល ២សាំយ៉ូអែល ហើយបន្ទាប់មក ១ពង្សាវតារក្សត្រ ២ពង្សាវតារក្សត្រ ១របាក្សត្រ និង២របាក្សត្រ។ល។ ដែលរៀបរាប់អំពីការសោយរាជ្យរបស់ស្ដេចជាច្រើនអង្គ។ ដែលនេះមានន័យថា អ្នកនិពន្ធបានប្រមូលផ្តុំការសោយរាជ្យនៅជាច្រើនក្នុងអំឡុងពេលនោះ ដែលរៀបរាប់អំពីរយៈពេលរាប់រយឆ្នាំ។ ប្រសិនបើយើងអានកណ្ឌគម្ពីរ ១សាំយ៉ូអែល រហូតដល់ចុងបញ្ចប់នៃកណ្ឌគម្ពីរ ២ពង្សាវតារក្សត្រ នោះមានន័យថា យើងកំពុងតែមើលពេលវេលាក្នុងអំឡុងពេលមុនស្ដេច សូល—ដែលនេះមានន័យថា យើងពុងតែអានក្នុងដំណើររឿងនៃអំឡុងពេល១១សតវត្សរ៍មុនគ.ស.—ត្រឡប់ទៅវិញរហូតដល់ពេលនៃការបំផ្លាញទីក្រុង យេរូសាឡឹម នៅឆ្នាំ ៥៨៦-៥៨៧មុនគ.ស.។ នេះស្ទើរតែពាក់កណ្ដាលនៃសហស្សវត្សរ៍។ ដែលនេះមានន័យថា ចាប់ផ្ដើមមានការសរសេរចុះអំពីដំណើររឿងតាំងពីពេលនោះមកម៉្លេះ។ ប៉ុន្តែ ដំណើររឿងមានការរចនាឡើងចេញពីរឿងតូចៗដូចនោះ ក្នុងអំឡុងពេលនោះ។
ហើយផ្នែកមួយនៃការព្យាយាមយល់ដំណើររឿងគឺលើចំណុចពិតដែលថា ដំណើររឿងនៃសាច់រឿងចុងក្រោយ នៅក្នុងព្រះគម្ពីរសញ្ញាចាស់ គឺកណ្ឌគម្ពីរ នេហេមា ដែលនៅក្នុងកណ្ឌគម្ពីរនេះ អ្នកនិពន្ធនៅលើកឡើងអំពីព្រឹត្តិការណ៍ដែលកំពុងតែបានកើតឡើងប្រមាណជា៤០០ឆ្នាំមុនព្រះគ្រីស្ទបានយាងមក។ ដូច្នេះ ដើម្បីឲ្យយើងអាចឃើញដំណើររឿងនៃកណ្ឌគម្ពីរប្រវត្តិសាស្ត្រទាំងមូល គឺយើងត្រូវតែដាក់បញ្ចូលដំណើររឿងតូចៗទាំងនោះ ដែលទូទៅគេហៅថា អំឡុងពេលចន្លោះព្រះគម្ពីរ—ដែលនេះមានន័យថា អំឡុងពេលរវាងព្រះគម្ពីរសញ្ញាចាស់និងព្រះគម្ពីរសញ្ញាថ្មី ដែលយើងហៅថា អំឡុងពេលចន្លោះព្រះគម្ពីរ ឬក៏ពេលខ្លះគេហៅពេលនោះថា ព្រះវិហារទី២របស់សាសនាយូដា—ដែលនេះកំពុងសំដៅទៅលើអំឡុងពេលនៃការសាងសង់ព្រះវិហារទី២ (បញ្ជាក់៖ មិនមែនព្រះវិហារដែលស្ដេច សាឡូម៉ូន បានសាងសង់ទេ ប៉ុន្តែជាព្រះវិហារដែលលោក នេហេមា បានសាងសង់ឡើងវិញ បន្ទាប់ពីពួកគាត់បានត្រឡប់មកវិញពីភាពជាឈ្លើយ) ហើយព្រះវិហារនោះក៏នៅមានរហូតដល់ពេលពួកសាសន៍រ៉ូមបានបំផ្លាញចោលនៅក្នុងឆ្នាំ៧០នៃគ.ស.។ ពិតណាស់ ព្រឹត្តិការណ៍នេះក៏មានការជាន់គ្នាជាមួយនឹងសម័យកាលដែលជំនឿគ្រីស្ទបរិស័ទបានចាប់ផ្ដើមឡើងផងដែរ។
មតិយោបល់
Loading…